PREVALIDATIE
GOED AANGESTERKT DE OK IN
Wat zou de geneeskunde zijn zonder basisinzichten, wetenschappelijke belangstelling, moed tot verandering, nieuwe technologieën en het beroemde verder kijken dan je neus lang is? In dat opzicht is een relatief nieuw medisch terrein op de goede weg. Het gaat hierbij om het spannende onderwerp „prevalidatie“.
Wat moeten we ons daarbij voorstellen? Alleen al uit het woord zelf kan een hoop worden afgeleid. Prevalidatie is een samentrekking van „pre“ (voor) en „revalidatie“ (herstel). Het omvat een breed scala aan maatregelen, te beginnen met een systematische testprocedure, de patiënt-screening, zo vroeg mogelijk voorafgaand aan een geplande, zware medische ingreep. Het is al lang en breed bekend dat patiënten zowel lichamelijk als geestelijk totaal anders reageren op zware operatieve ingrepen.
Als je tegen deze achtergrond kijkt naar de algemene toestand van de patiënt voor de operatie, dan vallen (naast andere dingen) niet zelden duidelijke verbanden op, bijv. met betrekking tot veranderde bloedwaarden zoals speciale eiwitcomponenten, het lichaamsgewicht en het verloop hiervan, algemene spierzwakte of een verminderde belastbaarheid. Een operatie ingaan in een slechte conditie verhoogt dus blijkbaar het risico op een duidelijk slechter genezings- en verwerkingsproces. Zou het daarom niet wenselijk zijn om door middel van vroegtijdige, op de indicatie afgestemde maatregelen de belasting van een noodzakelijke medische ingreep zo gering mogelijk te houden?
En dat is precies waar de prevalidatie om de hoek komt kijken. Met een goede voorbereiding op een grote operatie nemen de kansen om beter opgewassen te zijn tegen de impact van de ingreep en hiervan sneller te kunnen herstellen aantoonbaar toe1. Juist bij kankerpatiënten is er vaak al bij het eerste gesprek een aanwijzing te vinden voor een duidelijk gewichtsverlies, vaak gepaard gaand met een kwantitatief of ook kwalitatief tekort aan voedingsstoffen2. Een logisch gevolg hiervan is verlies van kracht en prestatievermogen. Tegelijkertijd staat er een slopende operatie, misschien wel met beademing, op de patiënt te wachten.
Voorbereiding onder eigen regie
Gerichte voedingstherapie, matige krachtoefeningen en ademtraining zouden hier bijvoorbeeld een optimale voorbereiding op de geplande ingreep kunnen zijn. Maar is daar voorafgaand aan de operatie eigenlijk nog wel genoeg tijd voor? Of zou het verschuiven van de afspraak ten behoeve van de professionele voorbereiding denkbaar zijn? Ook hier heeft de wetenschap al duidelijke resultaten opgeleverd. Het gebruik van de wachttijd tot de operatie voor prevalidatie is doorslaggevend om de resultaten en ook de kwaliteit van leven van de betrokkene merkbaar te verbeteren. Zelfs operaties die ten behoeve van prevalidatie zijn opgeschoven, laten zien dat de patiënt het daarna beter doet3.
Geen angst, ook op dit terrein van de geneeskunde hoeft niet gevreesd te worden dat er tijdens de prevalidatie te veel van de patiënt wordt gevraagd. Krachtoefeningen betekenen niet meteen de sportschool. Aanpassingen in de voeding kunnen bijvoorbeeld al met behulp van speciale dranken met een lekkere smaak worden bereikt, en ook een wandeling mag als ademtraining worden gerekend. De regelmaat is hier doorslaggevend, en niet alleen voor het medische effect. De patiënten zelf profiteren er met name van dat ze met dit concept op eigen initiatief invloed kunnen uitoefenen op de fase voor de operatie. „Ik heb het zelf in de hand“, wordt vaak de basisgedachte voor de zelfmotivatie. Maar juist ook de gezamenlijke interdisciplinaire afstemming van de maatregelen tussen patiënten, artsen en therapeuten vormt een medisch zinvolle en belangrijke aanpak die voor vertrouwen zorgt.
Afsluitend kan gezegd worden: Ondanks de steeds verder uitbreidende medische ingrepen is er door de maatregelen op het gebied van prevalidatie tegenwoordig een gerede kans op merkbaar succes – de patiënten verlaten het ziekenhuis daarna beslist sneller.4
Tip: In onze blog "Kleine stapjes, groot effect" vindt u nog meer informatie over de onderwerpen beweging en voeding.
Bronnen:
1 Weisenburger L: Prähabilitation: Fit für die OP2022. Apotheken Umschau 2022, 01
2 Frank F, Kim M et al.: Outcome von Krebsoperationen: Prähabilitation ist so bedeutsam wie Rehabilitation. Deutsches Ärzteblatt 2022, Heft 37
3 Strous MTA, Janssen-Heijnen MLG, Vogelaar FJ: Impact of therapeutic delay in colorectal cancer on overall survival and cancer recurrence – is there a safe timeframe for prehabilitation? Eur J Surg Oncol 2019; 45 (12): 2295–301.
