SPORTIEVE BALANS
Jan Justus houdt van uitdagingen, vooral van fysieke.
De sportieveling zoekt graag zijn grenzen op, test uit, maar zonder te overdrijven – in balans blijven is belangrijk voor hem. Hij heeft al diverse sporten uitgeprobeerd, ook na zijn laryngectomie.
Het sporten zelf heeft hij echter pas op zijn veertigste ontdekt. Destijds is hij begonnen met surfen. Op zijn vijftigste leerde hij skiën en toen hij 71 was begon hij met paragliding. „Ik vind het interessant om mijn grenzen op te zoeken, nieuw dingen uit te proberen. Bovendien wil ik graag fit blijven.“ En dat is de atletische senior aan te zien. Ontspannen en goed gemutst zit hij tegenover ons in zijn woning en vertelt ons zijn verhaal. In 2019, op een leeftijd van 73 jaar, was er een ingrijpende gebeurtenis in zijn leven: na lang aanhoudende heesheid, en helaas ook een aantal verkeerde inschattingen door deskundigen, volgde de diagnose: keelkanker. Destijds stond hij voor een zware beslissing: totale verwijdering van het strottenhoofd (laryngectomie) of slechts gedeeltelijke verwijdering via bestraling? Hij koos uiteindelijk voor een laryngectomie. De nacht voor de operatie was heel erg voor hem, hij had moeite met ademen, lag de hele nacht wakker. Die hele tijd was zijn echtgenote een belangrijke steun en toeverlaat voor hem. Zonder haar had hij het niet zo goed volgehouden, zegt Jan Justus nu.
Jan Justus heeft destijds echt profijt gehad van zijn fitheid om weer relatief snel op de been te komen. Het surfen moest hij na de ingreep helaas opgeven, omdat dat te gevaarlijk is voor mensen die via de hals ademhalen. Maar paragliding en skiën doet hij nog steeds, allebei in Oostenrijk. Tijdens het sporten draagt hij ter bescherming van zijn tracheostoma een pleister met HME en een halsdoek. In de winter valt de beschermende kleding ook wel eens wat dikker uit. Als hij tijdens het sporten veel koude, droge lucht inademt, dan compenseert hij dat nadien met heel veel inhalatie.
Mentale kracht is een voorwaarde
Voor het paragliden is vooral mentale kracht een voorwaarde, legt Jan uit. Concentratie is bij deze sport het belangrijkste. Echt fit zijn moet je hooguit voor langere vluchten, of als je liggend vliegt. Maar Jan Justus vliegt alleen zittend met zijn paraglider. Behalve de technische bediening van het vliegtoestel zijn daarnaast kennis over weer en thermiek van elementair belang. Tegelijkertijd moet je altijd goed oog voor je omgeving hebben en dat vergt een grote mate van aandacht. Behalve het paragliden kreeg Justus er op een gegeven moment ook parachutespringen als hobby bij. Eerst vond er een test plaats in een windtunnel, tijdens het zogenaamde skydiving in de hal. 6 minuten gewichtloos zijn vond hij helemaal fantastisch! Zijn vrienden waren sceptisch en hielden het voor onmogelijk dat Jan Justus dit met het gat in zijn hals goed zou doorstaan. Maar hij had zich (zoals altijd) grondig voorbereid, zijn tracheostoma zelfs dubbel beschermd, en zo verliep de test zonder problemen.
Sportieve uitdagingen moeten naar zijn mening in principe eerst een keer worden uitgeprobeerd, voordat je ze categorisch uitsluit. Natuurlijk zou het onverstandig zijn om zich roekeloos in een nieuw avontuur te storten. Hij zelf wint altijd eerst uitvoerig inlichtingen over een nieuwe sport in en bestudeert de theorie net zo intensief als de praktijk. Maar principieel wil hij zich niet laten beperken. Hij vindt het belangrijk om te laten zien, en te bewijzen, wat er allemaal mogelijk is, ook zonder strottenhoofd en op hoge leeftijd. Zodoende is het gezond verstand ondanks zijn uitzonderlijke sportactiviteiten zijn metgezel, die hem steeds de gouden middenweg laat zoeken. „Je moet je grenzen kennen en accepteren“ aldus Jan Justus. Daar houdt hij zich ook aan tijdens het toerskiën, dat hij een tijdje geleden heeft ontdekt. Zijn jongere collega's lopen inderdaad duidelijk sneller en met meer uithoudingsvermogen dan hij. Het liefst zou hij ze willen bijhouden, maar hij weet zich te beheersen. In plaats van in een bepaalde sport het hoogst haalbare te bereiken, neemt hij liever de tijd om weer nieuwe sporten uit te proberen of naar landen te reizen die hij nog niet kent.
Jan Justus, 77 jaar
Het liefst is hij op pad, maar een paar „rustige“ hobby's heeft hij ook: een klein beetje tuinieren, als de tijd het toelaat, en lezen, het liefst boeken in de originele taal. Bovendien is hij actief in de plaatselijke schaakvereniging. Met zijn huidige FAHL-medewerkster Jennifer Winkler is hij erg tevreden. Als hij aan FAHL denkt, schieten hem de termen „materiaal“, „service“ en „topklasse“ te binnen.
Reizen zijn als specerijen
Want naast het sporten is reizen zijn tweede grote passie. Daarbij komt het heel goed van pas dat hij 5 verschillende vreemde talen goed spreekt. „Reizen zijn als specerijen“ zegt hij. „In Duitsland zijn we wat dat betreft nogal beperkt: zout, peper, paprika, en dat was het wel.“ In andere landen worden er veel meer gebruikt, dat maakt het eten stukken interessanter en, om bij de vergelijking te blijven, ook het reizen meer de moeite waard. Vorig jaar was Jan Justus met zijn vrouw in Cambodja en Thailand, en volgend jaar willen ze naar India reizen. Alleen over de hygiëne in deze landen maakt hij zich een beetje zorgen, daarom gebruikt hij voor het reinigen van zijn canule in principe liever drinkwater dat hij gekocht heeft.
Als Jan Justus vaker thuis zou zijn, dan zou hij zich kunnen voorstellen als patiëntbegeleider actief te zijn. Voor hem is het belangrijk om anderen met een vergelijkbare diagnose een hart onder de riem te steken. „Met zelfmedelijden schiet niemand iets op“ luidt zijn devies. „Je moet je op jezelf concentreren, de dingen accepteren zoals ze zijn, het aanvaarden en vertrouwen hebben in jezelf.“ Jan Justus is er zelf het beste voorbeeld van wat er ondanks een handicap allemaal mogelijk is!
